Og Trafo
Trafo, elektrik akımı transferinde işlemen verimli yapılabilmesi ve güç kaybı oranını en aza indirmek için gerilim yükseltici ya da düşürücü olarak kullanılan araçlardır. Trafolar kullanıldıkları gerilim türüne göre dört çeşide ayrılmıştır. Alçak gerilim, orta gerilim, yüksek gerilim ve çok yüksek gerilim trafolarıdır. Alçak gerilim trafoları 1 – 1000 volt arası, og trafo 1 KV – 35 Kv arası, yüksek gerilim trafo 35 KV – 154 Kv arası, çok yüksek gerilim trafoları 154 KV ve fazlası için kullanılmaktadır.
Orta Gerilim
Orta gerilim trafosu (og trafo) enerji transferinde en fazla kullanılan trafo tipidir. Og trafo soğutma durumlarına göre kuru tip trafo ve yağlı tip trafo olarak ikiye ayrılır. 3 – 36 KV gerilim tesislerinde daha çok kuru tip trafolar kullanılmaktadır.
Kuru Tip Trafo
Elektrik akımı iletimi sırasında oluşan ısıyı hava sirkülasyonu ile azaltan trafolara kuru tip trafo denilmektedir. Og trafo çeşitlerinden olan kuru tip trafolarda sargılar cam elyaflı epoksi reçine ile kapatılmış ve dışa karşı yalıtkan hale getirilmiştir. Bu trafo tiplerinde yağ hiç kullanılmaz tamamen kuru bir sistemdir. Yapılarından dolayı kuru tip trafolarda yangın olayı meydana gelme riski yoktur. Hava sirkülasyonu ile soğutma sağlandığı için ek donanım olarak fan sistemlerine ihtiyaç duyulabilir. Ayrıca yağlı tip trafolar sürekli bakım gerektirirken, kuru tip trafolar fazla bakım istemez.
Yağlı Tip Trafo
Orta gerilim trafo çeşitlerinden biriside yağlı tip trafolardır. Yağlı tip trafolarda hermetik tip ve genleşme depolu olarak iki çeşitte üretilmektedir. Hermetik tip trafo, kapalı olarak üretilir ve atmosfere tam kapalı olduğu için bakım gerektirmemektedir. Hermetik tip trafoda yağ kazanı bulunur, genleşme tankı bulunmaz. Hermetik tip trafolar, kapalı olduğu için içerisindeki yağ oksijen ile temas etmediğinden oksitlenme meydana gelmeyecek ve yağ uzun ömürlü olarak kullanılabilecektir.
Yağlı Tip Trafoların Kullanım Alanları
Elektrik akımının iletilmesinde kullanılan ve orta gerilim trafo çeşitlerinden olan yağlı tip trafolar genellikle, elektrik santralleri, fabrikalar, şantiyeler, organize sanayi bölgeleri, sulama projeleri, orta ve alçak gerilim trafo merkezleri, dağıtım merkezleri, şehir içi elektrik dağıtım merkezleri gibi alanlarda kullanılmaktadır. Kullanım yerlerinde düzenli bakımı yapılan trafo çeşitleri 2. el trafo olarak farklı yerlere nakledilebilir ve başka yerlerde tekrar kullanılabilir.
Kuru Tip Trafoların Kullanım Alanları
Orta gerilim şebekelerinde kullanılan ve en fazla tercih edilen trafo tipi kuru tip trafodur. Uzun süre bakım gerektirmez ve kullanıldığı alanda yangın çıkarma riski yoktur. Bunun yanı sıra fiyatı diğer tiplere göre biraz yüksektir. Kuru tip trafoların kullanım alanları arasında, havaalanları, hastaneler, oteller, pompa istasyonları, trafo dağıtım merkezleri, barajlar, marinalar, ticari binalar, demiryolu sistemleri, ısı merkezleri, okul, yer altı trafo merkezleri gibi yerlerdir. İnsanların yoğun olarak bulunduğu hastane gibi yerlerde kuru tip trafo tercih edilmektedir.
Kuru Tip Trafo Bakımı
Kuru tip trafo, yağlı trafo tiplerine göre daha az bakım isteyen sistemlerdir. Kuru tip trafo bakımı yapılmadan önce yapılması gereken işlemler bulunmaktadır. Bunlar, bakım öncesinde trafoya gelen akım tamamen kesilmeli ve trafo enerjisiz bırakılmalıdır. Trafo girişindeki kesici açılmalı ve gerilim tamamen kesilmelidir. Kesici açılır ve trafoya bağlı olan ayırıcının da açılması gerekir. Yapılacak bakım öncesinde tüm iş güvenliği tedbirleri alınır. Elektrik dağıtım şirketi tarafından güncel olarak hazırlanmış bakım talimatı, bakım ekibinin yanında bulundurulmalı ve işlemler talimatta belirtildiği işlem sırasına göre yapılmalıdır. Bakım öncesi trafo çevresi güvenlik tedbirleri alınmalı ve dış erişime kapatılmalıdır.
Bir önceki yazımız olan Solar Sistemlerde Yıldırımdan Korunma başlıklı makalemizde güneş paneli sistemleri, Solar Sistemler Nedir ve yüzey dokuma işlemi hakkında bilgiler verilmektedir.
